(iot) اینترنت اشیاء، عبارتی است که گستره قلمرو آن روز به روز در حال پیشرفت است. با این حال ممکن است مانند اغلب مردم، هنوز به درستی با معنی آن آشنا نباشید. علاوه بر این، هنگامی که عبارت (iot) اینترنت اشیاء را در گوگل سرچ می‌کنید با انبوهی از تعاریف پیچیده روبرو می‌شوید که شما را بیشتر از قبل گیج می‌کند و همچنان نمی‌توانید یک تصویر واضح از مفهوم تکنولوژی iot در ذهن‌تان تصور کنید. آیریک در مقاله پیش رو قصد دارد به سوال اینترنت اشیا چیست به زبان ساده پاسخ دهد و به شما بگوید اینترنت اشیا چیست و چه کاربردی دارد.
اینترنت اشیا چیست به زبان ساده
ممکن است قبل از ورود به این سایت، مقاله‌های دیگری را هم خوانده باشید. با این حال شرط می‌بندم در پاسخ سوال اینترنت iot چیست چیز دندان گیری نصیب‌تان نشده است. اغلب سایت‌ها آنقدر در جواب پروژه iot چیست کلمات را دور سر خود چرخانده و مفهوم اینترنت اشیا iot را پیچیده توضیح داده‌اند که با خواندن مطالب‌شان تنها چیزی که عایدتان می‌شود سردرد است!
با این حال به شما اطمینان می‌دهم بعد از خواندن این مقاله هیچ احتیاجی به قرص مسکن نداشته باشید.
در یک بیان ساده و مختصر و در جهت پاسخ به این سوال که iot چیست، اینترنت اشیا به انگلیسی internet of things یعنی هنگامی که ما چیزهای فیزیکی (اشیاء) اطراف‌مان را به اینترنت وصل می‌کنیم. این شیء فیزیکی می‌تواند هر چیزی باشد، هر چیزی!
در تکنولوژی iot، اشیاء به اینترنت متصل می‌شوند، داده‌ها را به یکدیگر ارسال و از هم دریافت می‌کنند و از این طریق با هم در ارتباط هستند؛ بدون کوچک‌ترین دخالتی از طرف انسان.
بروس اشنایر متخصص امنیت سایبری در کنفرانس امنیت اطلاعات اروپا در لندن، تکنولوژی iot را اینگونه تعریف کرد:
اینترنت اکنون فکر می‌کند، حس می‌کند و عمل می‌کند و از نظر من این تعریف یک ربات است. به نظر من، تعریف درست از اینترنت اشیاء به طور کلی این است که ما داریم بدون اینکه خودمان متوجه باشیم، یک ربات به اندازه کل دنیا می‌سازیم.
از نظر بروس اشنایر اینترنت اشیا iot یک ربات است. تفاوت این ربات با سایر ربات‌هایی که انسان تا کنون شناخته است این است بر خلاف آن‌ها، این ربات محدود به یک بدنه فلزی نیست؛ بلکه تکنولوژی iot یک ربات در مقیاس جهانی است. رباتی که سیستم‌های کنترل و پردازنده آن در سرتاسر این جهان پراکنده است و توسط شرکت‌ها و سازمان‌هایی با اهداف متفاوت ساخته و کنترل می‌شود!
شاید تعریف بروس اشنایر از اینترنت اشیاء کمی برایتان ترسناک به نظر بیاید، یک ربات عظیم الجثه به اندازه کل دنیا! اما باید همین اول کار بگویم که اصلا لازم نیست هیچ گونه نگرانی به خودتان راه بدهید.
درست است که اینترنت اشیاء در حال راه‌اندازی یک انقلاب در دنیای ارتباطات و اینترنت است؛ اما این انقلاب اصلا چیز بدی نیست و تنها یک تغییر بزرگ است؛ مانند زمانی که کامپیوترها اختراع شدند یا گوشی‌های هوشمند پا عرصه گذاشتند. در نهایت به این یکی تغییر هم مثل قبلی‌ها عادت کرده و کلی از آن بهره خواهید برد.
هنوز نمی‌دانید مفهوم iot چیست؟ اصلا مسئله‌ای نیست. مقاله را دنبال کنید تا بهتر بتوانید درک کنید که اینترنت اشیاء چیست و چه کاربردی دارد.
نحوه عملکرد اینترنت اشیاء در خانه های هوشمند چگونه است؟
همانطور که کمی قبل‌تر ذکر کردیم، اینترنت اشیاء قابلیت ورود به هرچیزی را دارد؛ مانند چیزهای زنده، چیزهای معمولی یا حتی چیزهای خیلی بزرگ. البته اگر بخواهیم کمی جزئی‌تر نگاه کرده و دقیق‌تر بیان کنیم، در واقع این سنسورها (حسگرها) هستند که داده‌ها را از اشیاء جمع آوری می‌کنند و در ادامه این محرک‌ها هستند که دستورات لازم را از اینترنت دریافت می‌کنند.
بگذارید با بیان یک مثال با موضوع اینترنت اشیاء در خانه هوشمند قضیه را برایتان جا بیندازیم؛ یک سیستم سرمایش و گرمایش در خانه را تصور کنید که توسط سیستم اینترنت اشیاء خانه های هوشمند، کنترل می‌شود. در این سیستم یک سنسور داریم که داده‌های مربوط به میزان دمای خانه را دریافت کرده و ارسال می‌کند. این داده‌ها با اطلاعات مربوط به میزان دمای هوا محیط بیرون ترکیب می‌شود و در اختیار سیستم قرار می‌گیرد؛ سپس سیستم خانه هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا با بررسی این اطلاعات تصمیم می‌گیرد که آیا محیط خانه اکنون نیاز به فعالیت سیستم گرمایشی دارد یا خیر، و اگر نیاز دارد، درجه سیستم گرمایش تا چه حد باید باشد؟ چه مدت باید سیستم گرمایشی روشن باشد؟
با کمک هوشمند سازی ساختمان خود تمام این چالش ها را پشت سر بگذارید.
بعد از گرفتن تصمیم نهایی، سیستم خانه هوشمند با اینترنت اشیا آن را به سیستم گرمایشی ارسال می‌کند. سنسور ما در این مثال، دماسنج و محرک کلیدی است که سیستم گرمایشی را روشن یا خاموش می‌کند و هردو آن‌ها به اینترنت متصل می‌شوند تا بتوانند سیستم گرمایشی را مدیریت کنند.
همانطور که می‌بینید با وجود اینترنت اشیا در ساخت خانه های هوشمند، سیستم هوشمند در خانه بدون دخالت هیچ گونه انسانی حس می‌کند، سپس فکر می‌کند و در زمان مناسب واکنش مناسب از خود نشان می‌دهد و این معنی دقیق تکنولوژی iot است.
در نظر داشته باشید که قیمت هوشمند سازی ساختمان در مقابل تمام این امکاناتی که در اختیار دارید بسیار ناچیز است.
کاربرد اینترنت اشیاء چیست؟
مثال اینترنت اشیا که در بخش قبل عنوان کردیم تنها نمونه‌ای از کاربرد اینترنت اشیا در خانه هوشمند بود و حوزه های اینترنت اشیاء گسترده‌تر از این حرف‌ها است.
از جمله کاربردهای تکنولوژی iot می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارزیابی محیط، رانندگی خودکار و کاهش خطر در رانندگی (خودروهای هوشمند)
- کنترل و بهره برداری بیشتر محصول و مدیریت هزینه ( اینترنت اشیاء در کشاورزی یا همان کشاورزی هوشمند)
- کنترل ترافیک، مدیریت منابع و امنیت عمومی (شهر هوشمند)
- اینترنت اشیاء در پزشکی؛ معاینات پزشکی از راه دور و درمان دیجیتال (سلامت هوشمند)
- فرصت‌های بدون محدودیت و آموزش از راه دور (آموزش هوشمند)
- کسب و کار موفق‌تر و کارآمدتر و کم هزینه‌تر
- کنترل مصرف انرژی و کاهش خودکار مصرف
- دسترسی از راه دور و مدیریت بهتر امور خانه (خانه هوشمند)
و…
اینترنت اشیا و خانه هوشمند
بگذارید کاربرد اینترنت اشیا در محصولات خانه هوشمند را به صورت جامع و کوتاه برایتان شرح دهیم. ارتباط بین این دو به این شکل است که تمام تجهیزات، سنسورها و دستگاه‌هایی که در خانه هوشمند نصب شده است بر مبنای اینترنت است؛ به بیان دیگر پایه و اساس خانه هوشمند اینترنت اشیا است. در خانه هوشمندی که مبتنی بر اینترنت اشیا است امکان ارتباط بی سیم بین تجهیزات هوشمند موجود در خانه وجود دارد و می‌توانید به وسیله تبلت یا تلفن هوشمند خود تمام دستگاه‌ها را مدیریت کنید و خیال‌تان راحت باشد که با وجود اینترنت اشیا در خانه های هوشمند همه چیز به صورت خودکار و بدون نیاز به هیچگونه دخالت انسانی به درستی انجام می‌شود. داده‌هایی که در خانه هوشمند با اینترنت اشیاء باید کنترل شوند عبارتند از دما، رطوبت، حرکت، آب و برق.
با این حال دور نیست زمانی که با اینترنت اشیا برای انجام اکثر کارهای خود در خانه یا هر محل دیگر نیاز به کوچک‌ترین حرکتی نداشته باشید و همه را با خیال آسوده به اینترنت اشیاء بسپارید.
اجزای اصلی اینترنت اشیا
با اینکه گستره اینترنت اشیا بسیار نامحدود است، ولی چند جزء به عنوان اجزای اصلی اینترنت اشیاء شناخته شده‌اند. اولین جزء اصلی در تکنولوژِی iot اشیایی هستند که سنسورها (حسگرها) درونشان تعبیه شده است. جزء دیگر، سیستم‌های پردازش کننده داده ورودی و یا داده خروجی اشیاء هستند و جزء سوم که نقش بسیار حیاتی در این میان دارد شبکه‌ای است که این سیستم‌ها و اشیاء را به یکدیگر متصل کرده و ارتباط بین‌شان را برقرار می‌کند.
مزایای اینترنت اشیاء
اینترنت اشیا امروزه مزایای بسیاری در زندگی ما دارد. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود کارایی دستگاه‌ها با تقویت ارتباط M2M (ارتباط ماشین به ماشین)
- اتوماسیون و کنترل زیاد در کارها، خروجی سریع و به موقع به دلیل اتصال اشیاء به صورت دیجیتالی و بدون دخالت انسان با زیرساخت‌های بی سیم
- افزایش آگاهی و اطلاعات
- مانیتورینگ و نظارت بهتر
- صرفه جویی در زمان و ذخیره زمان بیشتر
- صرفه جویی در هزینه به دلیل استفاده بهینه از انرژی و منابع
- انجام کارهای یکنواخت روزانه به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان
- و در نهایت تمام کاربردها و مزایای اینترنت اشیاء منجر به بهبود کیفیت زندگی شما می‌شود
آیا خانه هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا ایمن است؟
با توجه به این مسئله که دنیای اینترنت و فضای مجازی همواره تحت هجوم انواع هکرها قرار دارد، این سوال پیش می‌آید که در صورتی که اینترنت اشیا در ساختمان های هوشمند اجرا شود، آیا اینترنت اشیاء ایمن است و آیا قرار دادن بخش گسترده‌ای از محل زندگی خود و همچنین دنیا در دایره اینترنت اشیاء اقدامی عقلانی است؟!
با توجه به کاربرد اینترنت اشیا در خانه هوشمند و مزایایی که پیش‌تر ذکر کردیم، نمی‌توان از تکنولوژی IOT چشم پوشی کرد و بیخیال اینترنت اشیا در خانه های هوشمند شد. در عین حال نگرانی شما از بابت ایمنی اینترنت اشیا خانه هوشمند خود کاملا منطقی است؛ زیرا در اینترنت اشیا در ساختمان های هوشمند اطلاعات شما به صورت مداوم در حال ارسال به همه سمت است و به همین خاطر است که اینترنت اشیاء راه‌های بیشتری برای نفوذ و حمله به خانه شما و هر محل دیگری که مجهز به اینترنت اشیا باشد به هکرها می‌دهد؛ پس باید خیلی با دقت روی سیستم امنیت خانه هوشمند خود کار کنید و آن را در طراحی هر بخش سیستم خانه هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا خود اضافه کنید؛ بخش‌های پنل‌های هوشمند، کلیدهای هوشمند، سنسورها و به طور کلی هر کدام از تجهیزات هوشمند خانه.
اینترنت اشیاء در ایران
با توجه به اینکه کشور ما از نیروی جوان و متخصص در زمینه IT برخوردار است اینترنت اشیاء در ایران قابلیت بهره برداری و گسترش زیادی دارد؛ از این رو ایران چند سالی است که به کشورهای توسعه دهنده تکنولوژی iot پیوسته است. با این حال عدم برخورداری از بودجه مناسب و ناآگاهی نهادهای مختلف کشور از اهمیت اینترنت اشیاء دو مانع بزرگ بر سر راه توسعه این فناوری و رونق بازار آن در ایران است.